محمود عدم



   داشتم با دوستی صحبت می‌کردم. می‌گفت: «چقدر این روزها عرفانی‌نویس زیاد شده.» گفتم: «منظورت از عرفانی‌نویس چیه؟»، گفت: «همین کسانی که ماشالله ماشالله بزنم به تخته، مثل خودت هی از خودشناسی و مثنوی و مولوی و همون - بقول خودت - عاموی هندی چیز میز می‌نویسند. هر جا روی نت می‌بینی، همه‌تون به تحلیل و بررسی حرفهای مولوی اینا مشغولید. یعنی همتون واقعاً و در عمل هم اهلش هستید؟»

   گفتم: «آره، متاسفانه دست زیاد شده و کار و کاسبی ما رو کساد کرده! اما راجع به سوالت، والله چه عرض کنم؟ دوستان همقطار عرفانی‌کارم را نمی‌دانم در عمل تا چه حد اهلش هستند ولی اگر دربارهٔ این حقیر فقیر کمتر از قطمیر بپرسی ...» که یکهو وسط حرفم پرید و یک شیشکی آبدار به اظهار تواضع ریاکارانهٔ بنده بست، که جان شما عجیب هم چسبید! بعد گفت: «بله، می‌فرمودید!». گفتم: «عرض می‌فرمودم. دوستان را نمی‌دانم ولی این بنده خدا خودش را در حکم همین عکاس‌هایی می‌بیند که به عکس گرفتن از حیات‌وحش مشغولند تا آن عکسها را بعداً برای دیگران نشان دهند که هم باعث دک و پز خودشان شود و هم دیگران کیفور شوند و به به بگویند.

   وگرنه من عمراً جرأتش را داشته باشم که به مراقبه بنشینم، به رصد درونم بپردازم تا آنگاه که سکوت محقق شود. و درست هنگامیکه درک هیچ دارد اتفاق می‌افتد، زودی دُم افکارم را می‌گیرم و می‌اندازم روی کولم و الفرار!».

غش



خوش بود گر محک تجربه آید بمیان

   خیلی ساده است و روشن، و همه می‌دانیم که واقعیت درون انسانها در شرایط سخت، درگیری‌ها و موقعیت‌هایی که زندگی آنها را تکان می‌دهد آشکار می‌شود. از این دقیقهٔ ظریفه البته خیلی می‌توان در زندگی بهره برد.

   مثلاً برای شناخت درون خودم، خودم را در شرایط دشواری قرار دهم، مثلاً خودم را در شرایط خاصی که حین رابطه با شخص دیگری برایم پیش می‌آید، ببینم. خوب دقت کنم در آن شرایط چگونه عمل می‌کنم، و بدقت بنگرم چه در درون و برونم می‌گذرد.

نحو محو



   شخصی به دیگری - از روی تعریف - گفت: «شما معلوم است دانش زیادی دارید.» گفت: «آن دانش برای دوران جاهلیتم بود.»! هر کدام از ما فکر می‌کند هر چه بیشتر بداند، بر امور دنیا مسلط‌‌تر است! علت شهوت مطالعه یا حتی خواندن دائم اخبار همین است. توهم برمان داشته که اگر این مجموعه اطلاعات - که به ما خیال تسلط بر امور را می‌دهد - را نداشته باشیم، گویی امور دنیا نمی‌چرخد!

   از این مضحک‌تر اینکه فکر می‌کنیم اگر هنگام مدیتیشن، با همهٔ ذهنیت‌مان که از اشخاص و نزدیکان و دوست و آشنا داریم، و بطور کلی با «همه چیز» خداحافظی کنیم و بر کلیت ذهن و تصاویرش بمیریم، گویی آنها در عالم واقعیت از بین خواهند رفت! ترس از مراقبه بهمین خاطر است.

   حال آنکه مرگ بر دانش، مردن بر دانستگی‌ها و رها کردن هر چه در ذهن است، رستاخیزی در درون بپا می‌کند، قیامت!

چون تو اسرافیل وقتی، راست‌ خیز
رستخیزی ساز پیش از رستخیز

هر که گوید «کو قیامت ای صنم؟»
خویش بنما که «قیامت نک منم!»

در نگر ای سایل محنت‌زده
زین قیامت صد جهان افزون شده

«نحوی و کشتیبان» را آقا داود زحمت کشیده و خلاصه‌نویسی کرده است. می‌خوانیم:

درک



   خشم گرفتن بر دیگری، سوای اینکه چیزی جز آسیب رساندن به خودم نیست، جایگاه خردمندانه‌ای نیز ندارد. (مگر قصد خاتمه دادن به عمل نادرست وی باشد. که آنوقت هم خشمگین شدن فقط ظاهری‌ست، نه در درون.)

   وقتی کسی کاری می‌کند و خشم در ما برانگیخته می‌شود، آن فرد بر اساس برآیند مجموعهٔ آنچه در زندگی‌اش بر سر روح و روانش رفته، کاری کرده که خشم ما را برانگیخته. و او دربارهٔ آنچه در طول زندگی‌اش بر سرش رفته، مقصر نبوده. او هم قربانی شرایط بوده. مانند خود من. 

   پس، از دیدگاهی بالا، او بی‌تقصیر است! 

   آدم عاقل هم بر کسی که گناهی ندارد خشمگین نمی‌شود.

ترجمهٔ کتاب «تفکر زائد»



   کتاب «تفکر زائد» تألیف آقای مصفا بتازگی توسط آقای سعید امدادی به انگلیسی ترجمه و منتشر شده است. دوستانی که مایل به تهیه و یا دانستن اطلاع بیشتری در اینباره هستند، می‌توانند به این صفحه مراجعه کنند.

   این کتاب قبلاً به عربی نیز ترجمه شده است. «تفکر زائد» مانیفست دیدگاه مصفاست به انسان. 




تلگراف



   نامه‌ها و پیامهایی در طول این سالها از دوستانی دریافت کرده‌ام که در آنها مطالبی پرسیده شده که بارها در جلسات و مباحث به آن پرداخته‌ایم. هر چند ممکن است طرح اینگونه نامه‌ها برای دوستانی که مطالب را بخوبی درک کرده‌اند و همراه بوده‌اند ملال‌آور باشد، اما برای بعضی‌ها که ممکن است بتازگی به این کاروان خودشناسی پیوسته‌اند مفید باشد.

   در ادامه، نظر یکی از دوستان را که ذیل پادکست «مراقبت» با نام «گیج شده»(!) نوشته است می‌خوانید و نظری مختصر بر آن را.

سودا - بخش اول



   همین چند وقت پیش یادداشتی نوشتم دربارهٔ عشق و عاشقی با نام «اسطرلاب». در آن یادداشت از عشق بعنوان بیماری، یا بتعبیر مولانایی‌اش یک علت، یاد شد. گفته شد که راه رهایی از آن وضعیت، داشتن آگاهی و همت است.

   بعضی دوستان نوشتند و گفتند که گویا برایشان کمی گنگ بوده. یعنی چه که طلب همت می‌کند؟ بعضی دیگر هم دربارهٔ عشق و عاشقی و گرفتار شدن به آن صحبت کردند. بنده در این یادداشت سعی دارم به این موضوع بپردازم و از دیدگاه خودشناسی نکته‌ای دربارهٔ آن بگویم.